به گزارش روابط عمومی مؤسسه آموزش عالی امام رضا علیه السلام، نشست علمی «نقش تاریخ و سیره در استنباط های فقهی» با حضور استاد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد جواد سلیمانی امیری در این موسسه برگزار شد.
در ابتدای جلسه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد جواد یاوری، دبیر این نشست علمی با تأکید بر اهمیت رابطه فقه و تاریخ، آن را موضوعی جدید در عرصه مطالعات تاریخی دانست. وی گفت: حوزه دانشی این حوزه هنوز شکل نگرفته و نیازمند تألیف کتب، مقالات و برگزاری نشست های علمی در این زمینه است و جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر سلیمانی در این زمینه دارای تألیف و تحقیقات می باشند که در این نشست علمی، شرکت دارند.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین سلیمانی ضمن تشکر از دست اندرکاران برگزاری این نشست، وارد بحث شد. ایشان، ضمن اشاره به برخی نظرات که علم تاریخ را سکولار می دانند گفت: برخی افراد، معتقدند تاریخ را باید فارغ از علوم اسلامی همچون تفسیر، حدیث، کلام و … بررسی کرد و تنها می توان به متون تاریخی موجود، و فارغ از هرگونه اعتقادات و آیات قرآن و احادیث، اعتماد کرد. لذا طبق برخی متون غلط تاریخی، که عصمت نبی اکرم صلی الله علیه و آله نقض شده است باید به عدم عصمت برای ایشان قائل شد و نمی توان برای اثبات عصمت، به فقه، کلام، تفسیر، حدیث و … تمسک نمود.
وی درباره علم تاریخ، آن را علم وقایع گذشته که در وضعیت اجتماع، تأثیرگذار بوده اند دانست و گفت: در ابتدای تاریخ، موضوعات علوم، بسیار محدود و مضیق بود و اکنون دارای شاخه ها و شعب گوناگونی شده اند. اکنون سوال اصلی این است که علوم اسلامی در تاریخ پژوهی تأثیر دارند؟ و علم تاریخ، متقابلاً تأثیری بر علوم اسلامی دارد یا خیر؟ در این میان، در این نشست، تأثیر فقه و تاریخ بر یکدیگر بحث خواهد شد. مبنای ما این است که وقتی وقایع تاریخی مرتبط با امام صادق علیه السلام بررسی می شود، ایشان به عنوان یک فقیه عامل به فرمایشات خود، فرض می شوند که هیچ گاه مرتکب افعال حرام و مکروه نمی شوند و بالعکس تمام افعال ایشان، واجب و مستحب بوده است. بنابراین، اگر در متون تاریخی فعل یا گفتاری حرام یا مکروه از اهل بیت علیهم السلام نقل شود، طبق علم فقه، حکم بر کاذب بودن آن می شود. مانند حکم به مفهوم فقهی «ایثار» در فعل حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام در ننوشیدن آب در رود فرات (که اضرار به نفس نبوده است تا حرام باشد) و یا حکم به حرام بودن ترور شخصی که قبلاً به او اعلام جنگ نشده و هنوز نیز، اقدام به نقض عهد با مومنین ننموده است، در جریان ترورنشدن عبیدا… ابن زیاد در منزل هانی ابن عروه توسط مسلم ابن عقیل. همچنین حکم به وجوب قیام و ترک تقیه در زمانی که اساس و بنیان دین در خطر باشد با توجه به قیام حضرت سید الشهدا سلام الله علیه در کربلا.
استاد سلیمانی امیری با ذکر این نکته که به باور برخی تنها متون تاریخی که مبتنی بر مشاهده نویسنده است، قابل استناد است گفت: حکم عقل نیز، معتبردانستن هر گونه منبعی است که بتوان، یک حادثه تاریخی را بررسی و ارزیابی نمود و احکام فقهی، کلامی و … مبتنی بر عقل می باشند. همچنین با اثبات علم لدنی برای اهل بیت علیهم السلام، هر گونه حکم فقهی، کلامی، حدیثی و قرآنی که از ایشان نقل یا فعل ایشان باشد، اثبات می شود و در تحلیل های تاریخی، جهت اعتبارسنجی گزاره های تاریخی استفاده می شود.
در پایان نشست، حاضران به بحث و تبادل نظر درباره موضوع پرداختند.
